Hasan Paşa Medresesi
“Vakıf ihyâ etmektir; sahip çıkmaktır; tarihe vefa göstermektir; geleceğe taşımaktır!”
Tarihî Hadım Hasan Paşa Medresesi; tam manasıyla “Vakıf ihyâ etmektir; sahip çıkmaktır; tarihe vefa göstermektir; geleceğe taşımaktır!” sorumluluğunun ete kemiğe bürünmesidir.
Vakıf “Yeni Dünya”da var olma, varlık gösterme, aktif ve etkin söz söyleme kudretinin ancak sağlam köklerin üzerine bina edilebileceğinin bilinciyle kurulmuş; bugüne kadar da aynı inanç ve azimle çalışmıştır. 400 yılı aşkın bir süre önce medrese olarak kurulmuş ve sayısız talebe için ilim ve irfan yuvası olmuş; lâkin yaklaşık yüz yıldır, şehrin merkezî bir yerinde bulunmasına rağmen ihmale uğramış ve iyice harap olmuş Hadım Hasan Paşa Medresesi’ni ihyâ ederek; tarihî bir mirasa sahip çıkmıştır. 2005 yılında Yeni Dünya Vakfı’na tahsis edilen tarihî medrese; vakfın gayret ve çabaları sonucu uzun bir restorasyondan geçerek; 2012 yılında bugünkü görünümüne kavuşmuştur.
1597-98 yılında sadrazam olan Hadım Hasan Paşa tarafından yaptırılan medresenin; daha önce de 2. Mahmut tarafından 1826 yılında tamir ve onarımı yaptırılmıştır. Restorasyonu sürecinde ise tarihî dokusu korunarak; son derece hassas bir çalışma gerçekleştirilmiştir. Yapı strüktür olarak güçlendirilmiş; taş yüzeyler korunmuştur. Kısmî olarak ayakta durmaya çalışan üst kubbe örtüsünün çoğunlukla yok olmuş olan tuğla kubbeleri tamamlanmış; mevcut olanlar güçlendirilerek kurşun üst örtü uygulamaları tamamlanmıştır. Yapının belirgin özelliklerinden olan bacalarının güçlendirme ve konservasyonu yapılmıştır. Medrese, klâsik medrese mimarisinden epeyce farklı olduğu için, ilginç bir medresedir. Çünkü İstanbul’daki zeminden yükseltilmiş, nadir medreselerden biridir. Alt katında sebil, çeşme ve dükkânlar bulunuyorken; üst katında medrese öğrencilerinin kaldığı hücreler ve dershane bulunur.
Restorasyon Yeni Dünya Vakfı, Fatih Belediyesi ve İl Özel İdaresinin işbirliği ile 7 yıl gibi bir sürede tamamlanmıştır. Başta Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç, Fatih Belediye Başkanı Mustafa Demir, Yeni Dünya Vakfı Genel Başkanı Mahmut Göksu olmak üzere, vakfın yönetici ve çalışanlarının yanı sıra çok sayıda davetlinin de katıldığı bir törenle açılmıştır. Yeni Dünya Vakfı; ilk günden itibaren medresenin tarihî misyonuna sahip çıkmış; talebelere her türlü maddî ve manevî desteği vererek, “Yeni Dünya”nın aktörlerine kapılarını açmıştır. Böylece vakıf medeniyetinin yüzlerce yıllık mirasını gelecek kuşaklara aktarmanın; belki de en kutsal modelinin mümessili olmuştur Yeni Dünya Vakfı…
20 sene boyunca Yeni Dünya Vakfı çalışmalarına ev sahipliği yapan Hadım Hasan Paşa Medresesi, vakıf çalışmalarının artması sonucu fiziki anlamda yetersiz kalmış ve vakıf yeni bir merkez arayışına girmiştir. Eyüpsultan'da yapımı devam eden yeni merkez binasının açılmasından sonra merkezini Eyüpsultan'a taşıyan Yeni Dünya Vakfı Mart 2024 itibarıyla çalışmalarına burada devam etmektedir.
Hadım Hasan Paşa Medresesi ise günümüzde gençlik çalışmalarına yönelik yeniden yapılandırılmış olup 'YDV Gençlik Eğitim Merkezi (GEM)' olarak faaliyetlerine devam etmektedir.